Mevlevilik; Hz. Mevlâna’nın vefatından sonra oğlu Sultan Veled ve yakın dostu Çelebi Hüsamettin ve diğer müritlerin öncülüğüyle kurulmuştur. Sıklıkla sembollerin kullanıldığı Mevlevilikte matbah, önemli bir yere sahiptir. Matbah, mutfak demektir ve 1001 günlük çilenin mekânıdır. Mutfak, dergâhta bulunanların yemek işlerini gördüğü yerin yanında aynı zamanda insan-ı kâmil olma yolunda (pişilen) bir yer olarak hizmet vermektedir. Dergâha gelen can, verilen görevleri yaparak bir yandan dergâhın ihtiyaçlarını görürken diğer yandan da insanı kâmil olma yönünde pişmektedir. Bu süre 1001 gün sürmektedir. Konya Turizm Ajansı; bu bilgiler ışığında, Hz. Mevlâna ve Mevlevilik ’in tanıtımına katkı sunmak amacıyla Matbah ’ta yer alan görevlerin canlı anlatımının yer aldığı ve içinde Sema mukabelesinin olduğu bir deneyimle hazırlamıştır. Mesnevi’nin ilk 18 beytinin de okunduğu program 1001 günlük çilenin anlatımını yapmaktadır.
Ayak hizmeti denilen getir götür işlerine bakarım. İntisap etmek için yaptığı müracaat kabul edilen kişi elinde sikkesi ile huzura gelir. Şeyh efendi veya şeyhin görevlendirdiği halifesi, sikkesi tekbirlenecek olan kişiye önce abdest aldırır sonra dizine yapışacak kadar yakın bir şekilde dizinin dibine oturtur. Her ikisinin de yüzleri kıbleye karşıdır. Şeyh efendi, önce tövbe istiğfarda bulunur, iman yenilemesi mahiyetinde dua okur, muhibde onu tekrar eder.
Güneş batma zamanı meydanda bir mum uyandırırım buna çerağ denir. Bu çerağ ile mescidin ve sımathanenin mumlarının uyandırılmasına nezaret ederim. Çerağı uyandırmadan önce çerağ gülbangını okurum. Çerağ gülbangı:
Bahçeyi ve etrafı temizlerim. Matbahın temizliğinden sorumluyum.
Dışardaki kandillere şamdanlara mumlara bakarım. Onların uyandırılması ve dinlendirilmesi gibi hizmetleri yerine getiririm.
Canların yataklarını yaparım toplarım kaldırırım bu hizmetleri yerine getiririm.
Kahveyi kavurup dibekte un haline getirdikten sonra pişmeye hazır hale getiririm.
İçerideki kandillere şamdanlara mumlara bakarım. Onların uyandırılması ve dinlendirilmesi gibi hizmetleri yerine getiririm..
Canlara dedelere ve misafirlere kahve yapıp sunarım.
Sofrayı kurar, kaldırırım. Yerini süpürür ve süpürtürüm.
Sabahları zembil ve pazarcı maşamla pazara giderim. Alınması gerekenleri gösterilen dükkanlardan alırım. Verilen görevin dışına çıkmadan, gittiğim yerlerde oyalanmadan vazifemi yerine getirip matbaha geri dönerim.
Kaplara bakarım, kapların kalaylanmasına ve temiz tutulmasına nezaret ederim.
Bulaşıkları yıkarım ve etrafı temizlerim.
Dedeler ve misafirler matbahı ziyarete geldikleri zaman onlara şerbet yapıp sunarım.
Tuvalet ve abdesthanenin temizliğinden sorumluyum.
Dedelerin ve canların çamaşırlarını yıkarım.
Sertarik (Tarikatçı Dede) yahut Aşçıbaşının emirlerini hücredeki dervişlere iletirim.
Tekkeye yeni giren canlara yol gösteririm. Canları yetiştirmekle sorumluyum.
Aşçı dedenin muaviniyim, matbahın nizam ve ahenginden sorumlu olup, canların terbiyesiyle ilgilenirim.
Akçeşme Mahallesi, Mengüç Sokak, No: 10 Karatay / KONYA